04 Algemene dekkingsmiddelen, onvoorzien en vpb

Abonnementstarief
De inwerkingtreding van het abonnementstarief in 2019 is vanaf 2019 gepaard gegaan met een volumegroei van onze maatwerkvoorzieningen. Voor de Wmo betekent dit een groei van € 280.000. Eind 2020 verschijnt de landelijke monitor abonnementstarief 2020. Op basis van de uitkomsten van deze monitor wordt besproken of er maatregelen moeten worden getroffen bij ongewenste effecten van het abonnementstarief die niet of onvoldoende door de gemeente kunnen worden beïnvloed binnen de gegeven beleidsruimte. Mogelijk wordt als gevolg daarvan de groei gecompenseerd door een hogere rijksbijdrage. Vanaf 2022 nemen wij deze compensatie volledig mee in de cijfers.

Compensatieregeling Voogdij/18+
In de meicirculaire is met ingang van 2021 een structureel nadeel op jeugd (onderdeel voogdij/18+) verwerkt van € 1.071.000. Dit bedrag betreft de compensatie voor kosten  voogdij/18+ op basis van het woonplaatsbeginsel over 2019.
Diepgaand onderzoek heeft uitgewezen dat deze korting te hoog is uitgevallen. Daarom doen wij een aanvraag bij het ministerie om € 600.000 compensatie uit te keren in 2021 (volgens deze compensatie systematiek). Ten opzichte van het nadeel 2021 dat structureel is verwerkt bij de meicirculaire, geeft dat dan een voordeel van € 600.000 (die we ook structureel verwerken).

Met ingang van 2022 wordt het woonplaatsbeginsel gewijzigd. Daardoor komen de kosten voogdij/18+ niet langer voor rekening van de gemeente van verblijf. Daarom stellen wij voor om de baten en lasten voor voogdij met ingang van 2022 dan ook neutraal in onze begroting te verwerken. Uitgangspunt daarbij is dat de afschaffing van het woonplaatsbeginsel neutraal verloopt. In 2022 wordt de huidige regeling finaal afgerekend in plaats van over een jaar heen tillen.

Meicirculaire 2020
Zie raadsbrief Meicirculaire gemeentefonds 2020 van 5 juni 2020.

Septembercirculaire 2020
In de septembercirculaire zijn de volgende mutaties verwerkt (exclusief de corona steunpakketten).

Plafond BTW-compensatiefonds
Deze paragraaf biedt inzicht in de ontwikkeling van het plafond van het BTW-compensatiefonds (BCF) en de eventuele ruimte daaronder. De ruimte onder het plafond is voor 2020 geraamd op € 109,333 miljoen. Het aandeel van de gemeenten daarin bedraagt € 96,548 miljoen, wat bij deze circulaire is toegevoegd aan de algemene uitkering.

Ontwikkeling Uitkeringsbasis
Bij het begrip ontwikkeling van de uitkeringsbasis praten we over de mutaties van de landelijke aantallen inwoners, woonruimten, leerlingen, uitkeringsgerechtigden, WOZ-waarden enzovoort. Het te verdelen bedrag neemt niet toen/af als de hoeveelheid (Q) stijgt/daalt. Dit wordt opgevangen door de daling/stijging van de uitkeringsfactor.
Diverse landelijke aantallen zijn opwaarts bijgesteld. Denk aan huishoudens, medicijngebruik met drempel en uitkeringsontvangers minus bijstandsontvangers. Dat heeft een daling van de uitkeringsfactor tot gevolg. Daarnaast zijn de OZB-maatstaven opwaarts bijgesteld.
Voor 2002 en verder zijn voor de bijstandsgerelateerde maatstaven de effecten van de corona-pandemie vertaald in deze circulaire.

Overige ontwikkeling uitkeringsfactor
Afrondingsverschillen bij de verdeling van de algemene uitkering wordt verwerkt via de uitkeringsfactor. Dit is vaak 1 of 2 punten in de factor. Het effect van 1 punt in de uitkeringsfactor is voor de gemeente Renkum € 28.000.

Taakmutaties

Waterschapsverkiezingen
Op basis van het uitgevoerde onderzoek bij de waterschapsverkiezingen 2019 hebben de VNG en de Unie van Waterschappen (UvW) overeenstemming bereikt over een vergoeding van € 11,2 miljoen voor de waterschapsverkiezingen 2023. Dit bedrag zal in vier jaarlijkse termijnen (2020-2023) van € 2,8 miljoen via de Rijksfactuur bij de waterschappen in rekening worden gebracht en tegelijkertijd aan het gemeentefonds toegevoegd worden. Dit levert een structureel voordeel op van € 5.000.

Uitvoeringskosten SVB PGB trekkingsrechten jeugdhulp en Wmo 2015
Ten aanzien van de uitvoeringskosten van de Sociale Verzekeringsbank (SVB) voor de PGBtrekkingsrechten is voor 2021 overeengekomen om op basis van de conceptbegroting 2021 een bedrag van € 24,264 miljoen uit de algemene uitkering te nemen, waarvan € 18,06 miljoen uit het subcluster Wmo 2015 en € 6,204 miljoen uit het subcluster Jeugdhulp. Dit levert een nadeel op van € 47.500.

Decentralisatie uitkeringen

Brede aanpak dak- en thuisloosheid
In de meicirculaire 2020 is aangegeven dat het kabinet dak- en thuisloosheid zoveel mogelijk wil voorkomen en ervoor wil zorgen dat niemand op straat hoeft te slapen. Het kabinet stelt voor de aanpak van dak- en thuisloosheid een financiële impuls beschikbaar van in totaal € 200 miljoen voor de jaren 2020 en 2021 ( € 73 miljoen in 2020 en € 123 miljoen in 2021). Zowel in 2020 als 2021 wordt een bedrag van € 67,5 miljoen verdeeld over 21 centrumgemeenten maatschappelijke opvang en beschermd wonen, in totaal € 135 miljoen.
De 312 regiogemeenten ontvangen ieder een bedrag van € 17.628 in 2020 en € 32.051 in 2021. Het gaat in totaal om € 5,5 miljoen in 2020 en € 10 miljoen in 2021. De overige 22 centrumgemeenten kunnen in aanmerking komen voor een bijdrage vanuit het resterende budget van € 45,5 miljoen in 2021. Deze centrumgemeenten zijn hierover door het Ministerie van VWS apart geïnformeerd.

Bonus beschut werken
Voor de uitbetaling van de bonussen beschut werk was € 26 miljoen gereserveerd in 2020. Zowel de uitgekeerde reguliere bonussen in 2020 als het resterende budget van de Bonus beschut
werken zijn als één apart onderdeel toegevoegd aan de integratie-uitkering Participatie.

Versterking omgevingsveiligheidsdiensten
Gemeenten ontvangen jaarlijks in het kader van cluster 4 van de meerjaren agenda omgevingsveiligheid 2021-2024 een bedrag van in totaal € 3,825 miljoen.
De middelen zijn bedoeld voor lokale versterking omgevingsveiligheid. Dit geeft gemeenten de ruimte om te komen tot lokale prioriteiten bij de uitvoering van omgevingsveiligheidsbeleid. Op die wijze wordt omgevingsveiligheid goed lokaal ingebed.
Benadrukt wordt dat in lijn met de bestaande kaders voor decentralisatie-uitkeringen er afwegingsruimte is voor de gemeenten als het gaat om de concrete inzet van de middelen. Er is sprake van beleids- en bestedingsvrijheid met lokale verantwoording.

Schrappen opschalingskorting gemeentefonds (incidenteel)
Op 31 augustus 2020 zijn aanvullende compensatieregelingen bekend gemaakt door het Rijk. De meeste maatregelen moeten nog worden verdeeld naar de gemeenten en komen mogelijk in de septembercirculaire van het gemeentefonds te staan.
Het effect van de incidentele afschaffing van de opschalingskorting 2020 en 2021 (is een bezuinigingsmaatregel uit 2014 van het Rijk die geleidelijk oploopt tot 2025) is wel in te schatten. Voor 2020 levert dit een voordeel op van € 112.000 en voor 2021 een voordeel van € 253.000.

Vrijval reservering accres (sept.circ 2020)
Zie raadsbrief Meicirculaire gemeentefonds 2020 van 5 juni 2020.